Speaking: Tips để phát âm tốt

Không phải chỉ người Việt Nam mới gặp nhiều vấn đề khi phát âm tiếng Anh mà ngay cả người nước ngoài không phải là bản xứ cũng hay gặp. Lý do bởi chúng ta đã quen với cách phát âm tiếng mẹ đẻ vốn có nhiều khác biệt so với tiếng Anh. Tuy nhiên nếu chú ý và cố gắng luyện tập thì chúng ta hoàn toàn có thể phát âm đúng phần lớn các từ ngữ tiếng Anh.

Để nói tiếng Anh tốt bạn cần hai yếu tố:

1. Trước hết phải phát âm đúng
2. Tiếp theo là phát âm rõ ràng

Trước khi hướng dẫn làm thế nào để phát âm đúng và rõ ràng tôi sẽ trao đổi về một số vấn đề trong việc nói tiếng Anh mà hẳn là nhiều bạn thấy băn khoăn.

Nên phát âm theo kiểu Anh hay kiểu Mỹ?

Điều này tuỳ vào sở thích cá nhân của bạn. Kiểu phát âm Anh hay Mỹ không phải là tiêu chí đánh giá bài thi speaking trong IELTS (nguồn thông tin: Giảng viên tại Brtitish Council trả lời trong buổi giải đáp về IELTS).

Ngữ điệu (intonation) có quan trọng khi nói tiếng Anh không?

Ngữ điệu không phải là quá quan trọng và cũng không phải là tiêu chí đánh giá chính trong bài thi IELTS speaking. Nếu bạn có được ngữ điệu của người Anh, Mỹ hay Úc thì tốt, nếu không bạn cứ nói tiếng Anh theo ngữ điệu tiếng Việt cũng không vấn đề gì.

Làm thế nào để phát âm đúng?

Đây là một câu hỏi lớn, và có lẽ nếu trình bày thành một series với từng bài cụ thể thì các bạn sẽ dễ học hơn. Trong bài này tôi muốn nêu lên ba điểm mấu chốt để phát âm đúng.

1. Một từ gồm một hoặc nhiều âm tiết, bạn cần phát âm đúng từng âm tiết một thì mới phát âm đúng được cả một từ. Do đó ban đầu bạn hãy chia nhỏ một từ ra và tập phát âm từng âm tiết trong từ ấy.

Ví dụ: production gồm 3 âm tiết: pro-duc-tion, trong đó cần lưu ý âm “p” và “r” trong âm tiết “pro” và âm “sh” trong âm tiết “tion”.

2. Âm cuối

Đây là lỗi thường gặp nhất của người Việt Nam khi nói tiếng Anh. Nhiều người có thói quen bỏ hẳn âm cuối đi trong khi âm cuối mới là yếu tố làm nên sự “chuyên nghiệp” khi nói tiếng Anh.

Ví dụ: khi phát âm từ “a book” thì bạn phải bật ra được âm “k” ở cuối từ book, hoặc với từ “student” thì phải bật ra được âm “t” ở cuối từ

3. Trọng âm của một từ

Điều này áp dụng cho các từ có từ 2 âm tiết trở lên: trọng âm rơi vào âm tiết nào thì âm tiết đó được phát âm mạnh hơn so với các âm tiết còn lại.

Ví dụ: trong từ science thì trọng âm rơi vào âm tiết đầu tiên cho nên từ này được phát âm thành ˈsʌɪəns, diễn giải word by word thì từ này phát âm là “xái-ần-x”

Tài liệu để luyện phát âm

• Không có gì tốt hơn là các từ điển Anh-Anh có kèm theo chế độ phát âm. Bạn luyện bằng cách học từ mới và học luôn cách phát âm của từ ấy: tra từ điển, nhìn cách phát âm và học theo phát âm của từ điển
• Hai cuốn sách của tác giả Ann Baker: “Tree or three” và “Ship or Sheep”

Speaking: Tips để sử dụng ngôn ngữ phù hợp với ngữ cảnh

Yếu tố thứ hai giúp bạn truyền đạt đúng và đẩy đủ nội dung khi nói tiếng Anh đó là sử dụng ngôn ngữ phù hợp. “Ngôn ngữ phù hợp” ở đây hiểu đơn giản là dùng từ ngữ đúng với hoàn cảnh.

• Một trong những lỗi phổ biến nhất khi nói tiếng Anh đó là dùng sai loại từ. Mỗi từ tiếng Anh đều có động từ, danh từ, tính từ và trạng từ. Trong đó các danh từ của cùng một từ lại có nghĩa khác nhau, ví dụ như product, production và producer. Do đó bạn cần dùng đúng loại từ trong từng văn phạm cụ thể.
• Một lỗi khác cũng phổ biến không kém, đó là dùng từ đồng nghĩa không hợp lý.
• Cần diễn đạt rõ nghĩa, lý do bởi có những cấu trúc nhất định để diễn đạt một nội dung cụ thể. Nếu bạn diễn đạt theo kiểu “pure Vietnamese” thì nhiều khả năng sẽ khiến người đối diện thấy khó hiểu.

Thực hành: Các câu sau đây diễn đạt chưa tốt, bạn hãy sửa lại sao cho nội dung trở nên dễ hiểu nhất có thể.

1. I have many patience. I am willing to do one thing again and again so that I get the best result I want.
2. I very like to eat rice. Rice can’t be without in Vietnamese people because it will be very difficult if we can’t eat rice.
3. Those children are very trouble. Their parents get complaints from almost neigbours.
4. It’s very profitable to learn at university abroad but developing countries students have to pay a lot.
5. I often sleep late at night because I have so much jobs to do.

Speaking: Tính gắn kết khi nói tiếng Anh

Khi giao tiếp chủ động, tức là khi nói hoặc viết tiếng Anh, một yếu tố rất quan trọng đó là bạn cần làm cho người đối diện hiểu được bạn đang nói hoặc viết cái gì. Nói cách khác, bạn cần dùng ngôn ngữ để truyền tải được đúng và đầy đủ nội dung mà bạn muốn đưa tới cho người đối diện. Đặc biệt là khi giao tiếp bằng ngoại ngữ, việc truyền tải làm sao cho rõ ràng càng đóng vai trò quan trọng hơn. Để làm được điều này “bài nói” của bạn cần đảm bảo các yếu tố sau:

1. Nội dung gắn kết chặt chẽ
2. Ngôn ngữ phù hợp
3. Ngôn ngữ dễ hiểu
4. Phát âm đúng và rõ

Trong bài này chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về yếu tố thứ nhất: nội dung gắn kết chặt chẽ. Vậy thế nào là gắn kết chặt chẽ, hay nói cách khác là nội dung có tính logic cao? Tính logic được thể hiện ở:

• Nội dung nhất quán: toàn bộ những gì bạn nói đều xoay quanh một chủ đề nhất định. Hết chủ đề này mới chuyển qua chủ đề khác chứ không đan xen lẫn nhau sẽ gây khó hiểu
• Các ý đưa ra có tính kế thừa: tức là nếu câu thứ nhất nêu lên một vấn đề nào đó thì câu thứ hai có thể nói  về nguyên nhân của vấn đề ấy, câu thứ ba nói về hệ quả và câu thứ tư đưa ra giải pháp cho vấn đề đó. Như vậy người nghe sẽ rất dễ theo dõi.

Thực hành: Trình bày về công việc mà bạn yêu thích trong 4-5 câu tiếng Anh.

Các bạn tham khảo phần trình bày của tôi nhé:

I have always wanted to be a medical doctor since I was a small child.

The reason is that I find it very meaningful to save people from diseases and to help them improve their health.

If I am a doctor, I also can take care of my family and friends when it comes to health. 

To become a doctor, we need to know a lot of things and be able to work very hard. So I’ve been preparing myself by studying well and read medical stuff from the Internet.

PS. Cảm ơn bạn Xucoi đã đặt ra câu hỏi về IELTS speaking! Nhờ đó tôi hiểu được các bạn đang có gì, thiếu gì và cần gì : )